W naszym cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.

W 29 wydaniu wyjaśniamy, czy obiekty zbudowane z gotowych prefabrykowanych drewnianych elementów podlegają regulacjom przepisów ustawy o wyrobach budowlanych.

Pytanie:

Czy obiekty takie jak altany, garaże, narzędziownie i domki ogrodowe, wypoczynkowe lub rekreacyjne, zbudowane z gotowych prefabrykowanych drewnianych elementów podlegają regulacjom przepisów ustawy o wyrobach budowlanych?

Jakie oznakowanie ma zastosowanie dla takich wyrobów?

Odpowiedź:

Tak, wykonane z gotowych prefabrykowanych drewnianych elementów altany, garaże, narzędziownie i domki ogrodowe, wypoczynkowe lub rekreacyjne podlegają regulacjom przepisów ustawy o wyrobach budowlanych.

Przed wprowadzeniem ich do obrotu lub udostępnieniem na rynku krajowym wyroby takie powinny być odpowiednio oznakowane. Powinny także spełniać wymagania, które wynikają z naniesionego oznakowania.

Wyjaśnienie:

Definicja wyrobu budowlanego i zestawu

Za wyrób budowlany uznajemy każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania go w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych, którymi są:

1. nośność i stateczność,
2. bezpieczeństwo pożarowe,
3. higiena, zdrowie i środowisko,
4. bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów,
5. ochrona przed hałasem,
6. oszczędność energii i izolacyjność cieplna,
7. zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych.

Natomiast wspomniany w definicji zestaw oznacza wyrób budowlany wprowadzony do obrotu przez jednego producenta jako zestaw co najmniej dwóch odrębnych składników, które muszą zostać połączone, aby mogły zostać wbudowane w obiekty budowlane.

Wymagania prawne

A.   Oznakowanie CE – obowiązkowe dla wyrobów budowlanych objętych normą zharmonizowaną

Według opinii GUNB, norma zharmonizowana (w rozumieniu rozporządzenia Nr 305/2011), która obejmuje altany, garaże, narzędziownie i domki ogrodowe, wypoczynkowe lub rekreacyjne z gotowych prefabrykowanych drewnianych elementów, nie została ustanowiona. Oznacza to, że nie ma obowiązku znakowania takich wyrobów oznakowaniem CE.

Jednak producent może wprowadzić do obrotu taki wyrób budowlany na rynek europejski z zastosowaniem oznakowania CE. Wystarczy, że dobrowolnie wystąpi do jednostki ds. oceny technicznej (JOT) o europejską ocenę techniczną. Co do zasady, ocena wydawana jest dla każdego wyrobu budowlanego nieobjętego lub nie w pełni objętego normą zharmonizowaną, na podstawie europejskiego dokumentu oceny.

Opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej komunikatem Komisji w ramach wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 wykaz zawiera odniesienia do europejskich dokumentów oceny m.in.:

• 130087-00-0204 Modułowe elementy drewniane do budowy ścian,
• 340308-00-0203 Zestawy do wykonywania budynków o konstrukcji z drewna.

Na stronie internetowej Komisji Europejskiej można znaleźć:

• wykaz jednostek oceny technicznej (TAB) wyznaczonych przez państwa członkowskie, wraz z informacjami o grupach wyrobów budowlanych, dla których zostały one wyznaczone,
• wykaz jednostek notyfikowanych (NB) z informacjami o zakresach ich notyfikacji.

W przypadku uzyskania europejskiej oceny technicznej producent, w celu wprowadzenia wyrobu do obrotu musi spełnić wszelkie wymagania, które wynikają z:

• tego dokumentu m.in. związane z przewidzianym w niej systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych,
• rozporządzenia Nr 305/2011, tj. wdrożyć zakładową kontrolę produkcji, sporządzić deklarację właściwości użytkowych oraz oznakować wyrób CE i dołączyć do tego oznakowania wszystkie wymagane informacje.

B.   Oznakowanie znakiem budowlanym – dla wyrobów budowlanych nieobjętych normą zharmonizowaną w rozumieniu rozporządzenia Nr 305/2011 ani wydaną, na dobrowolny wniosek ich producenta, europejską oceną techniczną

Oznakowanie znakiem budowlanym umieszcza się na wyrobie budowlanym, dla którego producent sporządził, na swoją wyłączną odpowiedzialność, krajową deklarację właściwości użytkowych wyrobu budowlanego. Właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, zadeklarowane w krajowej deklaracji zgodnie z właściwą przedmiotowo Polską Normą wyrobu lub krajową oceną techniczną, należy odnieść do tych zasadniczych charakterystyk, które mają wpływ na spełnienie podstawowych wymagań przez obiekty budowlane, zgodnie z zamierzonym zastosowaniem tego wyrobu.

Załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym, określa zakres wyrobów budowlanych, które podlegają:

• obowiązkowi sporządzenia krajowej deklaracji właściwości użytkowych, a tym samym oznakowania ich znakiem budowlanym
• i m.in. uzyskania krajowej oceny technicznej - jeśli są nieobjęte lub nie w pełni objęte zakresem przedmiotowym Polskiej Normy wyrobu.

W załączniku tym, zostały uwzględnione m.in.:

• wyroby konstrukcyjne z drewna litego, w tym elementy stropowe, elementy ścienne, elementy dachowe i zestawy stropów, ścian i dachów do zastosowań konstrukcyjnych (ze wskazaniem, jako wymaganego, krajowego systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych 2+) – grupa wyrobów budowlanych lp. 13 Konstrukcyjne wyroby drewniane i wyroby pomocnicze  
• zestawy wyrobów do wykonywania budynków szkieletowych z drewna i budynków z bali oraz zestawy/systemy prefabrykatów na obiekty budowlane lub ich części do zastosowań w budownictwie (jako wymagany wskazano dla nich, odpowiednio, krajowy system oceny i weryfikacji właściwości użytkowych 2+ oraz 1) – grupa wyrobów lp. 33 Zestawy budowlane, komponenty budowlane, prefabrykaty.

Uwaga! W przypadku krajowych systemów oceny i weryfikacji właściwości użytkowych:

• „1” - producent jest zobowiązany m.in. uzyskać krajowy certyfikat stałości właściwości użytkowych,
• „2+” - producent jest zobowiązany m.in. uzyskać krajowy certyfikat zgodności zakładowej kontroli produkcji.

Dokumenty te, niezbędne do sporządzenia krajowej deklaracji, wydawane są przez akredytowane jednostki certyfikujące (zob. powyższego rozporządzenia).

Informacje o akredytowanych jednostkach certyfikujących wyroby budowlane można znaleźć na stronach Polskiego Centrum Akredytacji.

Natomiast jednostką wyznaczoną do wydawania krajowych ocen technicznych dla wyrobów budowlanych m.in. uwzględnionych we wskazanych powyżej podgrupach wyrobów budowlanych jest Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych – art. 2 pkt 1, art. 5 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 1.
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG – art. 2 pkt 1, art. 4 ust. 1, art. 8 ust. 2, art. 19 ust. 1, art. 26 ust. 1, załącznik nr 1.
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. z 2023 r. poz. 873) - § 4 ust. 1, 3 i 4, § 6, załącznik nr 1.
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie krajowych ocen technicznych.

Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB