W związku z zaistniałą sytuacją międzynarodową oraz napływającymi pytaniami, 4 marca br. Dorota Cabańska, p.o. Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego przekazała do organów nadzoru budowlanego oraz administracji architektoniczno-budowlanej szczebla wojewódzkiego i za ich pośrednictwem do organów powiatowych wyjaśnienia dotyczące tymczasowego pobytu uchodźców w budynkach niemieszkalnych.
W przesłanych pismach znalazła się kluczowa dla spraw tego rodzaju informacja, że:
„Przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.) nie zakazują tymczasowego pobytu (o charakterze zakwaterowania) uchodźców w budynkach niemieszkalnych”.
To oznacza, że przepisy nie zakazują tymczasowego zakwaterowania i nie trzeba w związku z tym zgłaszać zmiany sposobu użytkowania do organów administracji architektoniczno-budowlanej.
Dopiero w konkretnych przypadkach należy rozważyć przesłanki, które mogą oznaczać zmianę sposobu użytkowania takiego obiektu budowlanego lub jego części. Wystąpienie tych przesłanek wiąże się bowiem z koniecznością dokonania zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania organowi administracji architektoniczno-budowlanej, czyli co do zasady staroście (art. 71 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane).
Szczególną uwagę należy jednak zwrócić na bezpieczeństwo osób kwaterowanych w budynkach niemieszkalnych. Budynki te muszą spełniać podstawowe wymagania techniczne dotyczące w szczególności:
- bezpieczeństwa pożarowego,
- higieny, zdrowia i środowiska,
- oraz bezpieczeństwa użytkowania i dostępności tych obiektów,
- a także warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie: zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz w energię cieplną.
Rozwiązania obecnie zastosowane mają charakter tymczasowy. Są związane z napływem osób pochodzących z Ukrainy i mają zapewnić schronienie oraz bezpieczeństwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast w kwestii opłat za korzystanie z obiektów niemieszkalnych przez osoby pochodzące z Ukrainy, w przesłanych do organów pismach, znalazła się również prośba o rezygnację z ich pobierania i nieodpłatne użyczanie tych obiektów na potrzeby kwaterowania.
Wyjaśnienie przepisów:
Zgodnie ustawą – Prawo budowlane przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się w szczególności:
a) podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń (art. 71 ust. 1 pkt 2);
b) podjęcie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zaliczanej do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (art. 71 ust. 1 pkt 3).
Odnosząc się do przesłanek wskazanych w art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane, których spełnienie w praktyce najczęściej może być rozważane przy konieczności zapewnienia tymczasowego pobytu uchodźców w budynkach niemieszkalnych należy podkreślić, że aby przepis ten miał zastosowanie, musi nastąpić spełnienie jednocześnie dwóch rodzajów przesłanek:
1) I przesłanka to podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności;
2) II przesłanka to zmiana choćby jednego z warunków: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotnych, higieniczno-sanitarnych, ochrony środowiska bądź wielkość lub układu obciążeń.
Aby doszło do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części muszą wystąpić łącznie obie ze wskazanych wyżej przesłanek. Jeśli nie występuje żadna z tych przesłanek albo występuje tylko jedna z nich, nie mamy do czynienia ze zmianą sposobu użytkowania obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane.
