Zmiana podejścia w procesie inwestycyjnym, która wprowadza pełną cyfryzacją procesu budowlanego, to nie tylko proekologiczna alternatywa czy nagła rewolucja, ale rozwiązanie latami wyczekiwane przez wiele stron procesu. Likwidacja dualizmów i uproszczenie przepisów to naturalna ewolucja, która porządkuje już funkcjonujące narzędzia i procedury.
Od ćwierćwiecza czas wolny stał się najbardziej pożądanym dobrem luksusowym. Nie chcemy go więc tracić w kolejce do urzędu. Sprawy chcemy załatwiać szybko i sprawnie, przez Internet. Potwierdza to badanie, które przeprowadziła, na zlecenie GUNB, firma MASMI. Co więcej, badanie to nie pozostawia wątpliwości - faktyczna przydatność cyfrowych rozwiązań zależy jednak od szybkości i skuteczności działania systemów i urzędników.
Uczestnicy badania opinii na temat procesu inwestycyjno – budowlanego oczekują zatem konkretnych zmian. Chwalą prace nad cyfryzacją, ale chcieliby jednak z opracowywanych narzędzi skorzystać w pełni, jak najszybciej. Architekci, inżynierowie czy inwestorzy, każde rozwiązanie cyfrowe oceniają bowiem jako krok w przyszłość i przyspieszenie, a przede wszystkim obniżenie kosztów załatwiania spraw.
Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, proces cyfryzacji odbywa się płynnie już od ponad dwóch lat, w etapach, które dają możliwość sukcesywnego wdrożenia. Jego owocami są: e-Budownictwo - oficjalna rządowa aplikacja do składania wniosków w procesie budowlanym, zmodernizowane: Rejestr Kontroli Obowiązkowej i Rejestr Katastrof Budowlanych, czy ukończony w tym roku Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane (e-CRUB). Początek 2023 roku to start Elektronicznego Dziennika Budowy i Cyfrowej Książki Obiektu Budowlanego.
Jednak kluczowym systemem, który połączy wszystkie narzędzia będzie System Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie. SOPAB będzie czymś więcej jednak niż tylko systemem informatycznym, którego celem jest usprawnienie obsługi elektronicznych wniosków.
SOPAB to ambitny i szeroko zakrojony projekt, w ramach którego urzędy otrzymają również sprzęt informatyczny o wartości 14,5 mln złotych i kompleksowe szkolenia oraz wsparcie ze strony Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.
System ten będzie stanowił nowy i uproszczony standard obsługi obywateli i pracy urzędników zaangażowanych w proces inwestycyjny. Funkcjonalności SOPAB obejmą:
- Gromadzenie i udostępnianie urzędnikom informacji potrzebnych do wydawania decyzji
- Tworzenie historii sprawy i wymiana między organami
- Automatyczne generowanie raportów GUS i GUNB
- Prosty w obsłudze interfejs dopasowany do spraw z obszaru budownictwa
- Gotowe wzory pism
- Połączenie z innymi programami i systemami takimi jak EZD, RWDZ, e-Budownictwo
- Publiczne udostępnianie informacji o prowadzonych postępowaniach
To co będzie największą korzyścią z wprowadzenia systemu SOPAB będzie związane z usprawnieniem i ujednoliceniem postępowań organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego oraz wdrożenie pełnej cyfryzacji w skali całego kraju.
Dodatkowo, każdy inwestor bez wychodzenia z domu będzie mógł śledzić losy swojego wniosku i w konsekwencji postępowania administracyjnego.
Cyfryzacja nie oznacza zerwania z możliwością wizyty w urzędzie. Ci z inwestorów, którzy zwykle wolą korzystać, z różnych względów, z tradycyjnego bezpośredniego kontaktu, będą mogli wypełnić elektronicznie wszystkie formalności na miejscu w urzędzie przy pomocy urzędnika. Przewidujemy, że w przypadku tej grupy inwestorów liczba osób korzystających z takiej pomocy nie zwiększy się, ponieważ sam proces inwestycyjno-budowlany nie zmienia się, zmieniają się tylko narzędzia do jego realizacji. Inwestorzy będą mogli też na miejscu też uzyskać pomoc w założeniu Profilu zaufanego i obsługi serwisu e-Budownictwo pod kątem przyszłych wniosków. Dzisiaj ponad 14 mln obywateli i obywatelek, czyli prawie połowa dorosłych, posiada Profil zaufany. Liczba ta będzie sukcesywnie wzrastać.
Przewidujemy, że w wyniku cyfryzacji może zmniejszyć się stosunek zawieranych pełnomocnictw do ogółu wniosków. Cyfryzacja oznacza uproszczenie samego procesu wypełniania dokumentów. Intuicyjnie działający portal e-Budownictwo, prowadzący inwestora krok po kroku, stanie się zachętą dla obywateli, którzy chętniej sami wypełnią wnioski w ramach podstawowych procedur budowlanych. Z danych liczbowych Systemu Obsługi Wniosków Administracyjnych Urzędu Miasta Kielce wynika, że w 2021 r. dla 362 spraw procedowanych w tamtejszym referacie , w 213 sprawach występował pełnomocnik, co stanowiło w skali roku aż 59% wszystkich wniosków. Szacujemy, że w pierwszym okresie funkcjonowania nowych rozwiązań liczba ta będzie się utrzymywać, aby następnie stopniowo zmniejszyć się o około 10-15% w kolejnych etapach.
Cyfryzacja już nas dogoniła w każdym aspekcie naszego życia. Rynek usług bankowych jest tutaj dobrym przykładem dla porównania. Z danych raportu NetB@nk za drugi kwartał 2022 r. wynika, że ponad 21,6 mln obywateli korzysta z serwisów bankowości elektronicznej, a umów zawieranych elektronicznie jest już łącznie ponad 40 mln. Przywykliśmy do tego, że dostęp do własnego pieniądza mamy tu i teraz, a nawet za granicami kraju. Cenimy sobie takie możliwości i chętnie z nich korzystamy, bo poznaliśmy prostotę ich działania.
Analogiczne jest również w przypadku rynku ubezpieczeń czy usług państwowych, takich jak chociażby e-Deklaracje PIT. W 2022 r. z usługi skorzystało prawie 20 mln Polek i Polaków. Takie narzędzia są już naszą codziennością od wielu lat. Wnioski składane w tej formie są rozpatrywane szybciej, ponieważ obsługiwane są w aplikacji z tzw. automatu. W takich przypadkach sprawa wnioskodawcy kończy się nawet w przeciągu dwóch-trzech dni.
Najwyższy zatem czas na pełną cyfryzację procesu budowlanego i jego szybkie uproszczenie. Na takie ruchy czekają obywatele, inwestorzy już od wielu lat. Szczególnie ci, którzy budują z dala od miast i ich gwaru. Ich czas jest bowiem zbyt cenny, aby mogli tracić go w kolejkach.
